Zdrowie psychiczne. Jak je widzą nastolatkowie?

W Europie 20% nastolatków cierpi na zaburzenia zdrowia psychicznego (według WHO), co jest niepokojącą informacją, której nie możemy ignorować. Jednak pomimo tych liczb i analiz, należy zadać pytanie, jak zdrowie psychiczne jest postrzegane przez nas, nastolatków? Media społecznościowe są jednym z naszych głównych kanałów informacyjnych, ale w jaki sposób prezentowane są tam kwestie dotyczące zdrowia psychicznego?

Różne sposoby mówienia o zdrowiu psychicznym w mediach społecznościowych

Młodzi ludzie wykorzystują humor, podążając za trendami lub podnosząc świadomość na temat różnych aspektów zaburzeń psychicznych. Sposób ten wydaje się znajdować odbiorców, ponieważ udaje im się osiągnąć tysiące i miliony wyświetleń. (Po lewej stronie K oznacza tysiące, a M miliony).

Jednak to przełamywanie tabu przez młodych ludzi nie jest kontrolowane i prowadzi do gloryfikacji niektórych problemów lub nawyków. Na przykład „cięcie”, forma samookaleczenia (skaryfikacja, przypalanie…) jest szeroko omawiana na TikToku i przedstawiana jako bezpieczna. Praktyki te są inscenizowane za pomocą trendów zakotwiczonych w pozytywnej estetyce, a jednym z nich jest „estetyka kokietki”, która chwali pozytywną i dziewczęcą społeczność reprezentowaną przez różową kokardkę. Samookaleczenie jest następnie hiperbolizowane i sprowadzane do tego małego znaku dodanego do filmu.

Niektóre marki tworzą również reklamy, aby sprzedawać produkty inspirowane zaburzeniami zdrowia psychicznego. Na przykład „UNI/VERE PARFUMERIE” sprzedaje perfumy oddające hołd zaburzeniom obsesyjnym, zaburzeniom odżywiania i zaburzeniom kompulsywnym. Filmy te nie zawsze są najczęściej oglądane, ale nadal stanowią zagrożenie dla nastolatków, którzy są na nie narażeni. Przyczyniają się one do wzrostu liczby hospitalizacji spowodowanych praktykami samookaleczania, które powiększyły się o 63% wśród dziewcząt w wieku 10-14 lat od 2021 r. (DREES, 2024).

Mimo że młodzi ludzie są w większości aktywni w mediach społecznościowych, nie są jedynymi, którzy zabierają głos. Choć to mniej popularne, niektórzy psychologowie sami próbują promować profesjonalny punkt widzenia.

Profesjonaliści

W Anglii „Dr. Julie” tworzy filmy na TikTok, które są oglądane przez 4,7 miliona obserwujących. We Francji „Delphine.py”, psycholog podobny do „Dr. Julie”, zamierza „zdestygmatyzować psychologię”.

Wielu innych specjalistów zajmujących się zdrowiem psychicznym spontanicznie zabiera głos, przestrzegając zasad mediów społecznościowych i ich trendów. Jednak większość z nich nie dociera do tak wielu widzów jak „Dr Julie”. Na tych platformach zasady są proste: chcemy mieć scenę. Musi być estetyczna, chwytliwa i można się z nią utożsamić. Forma liczy się bardziej niż sama treść. Jakość wizualna profesjonalistów, którzy są gorzej wyposażeni pod względem światła lub montażu, może tłumaczyć lukę w zainteresowaniu odbiorców.

Media i influencerzy

Mówiąc o mediach społecznościowych, musimy wspomnieć o ich przedstawicielach. Jeśli wydaje się, że młode osoby nie mają możliwości wypowiadania się o zdrowiu psychicznym, to jednak niektóre gwiazdy w pełni opanowujące kody mediów społecznościowych zdecydowały się odegrać tę rolę w ciągu ostatnich kilku lat. „Lena Situations”, francuska influencerka mająca 26 lat, znana na całym świecie, często mówi o niepokoju, którego doświadcza każdego dnia. Wspomniała nawet o swoim pobycie w szpitalu w 2023 roku z powodu wrzoda wywołanego stresem. W Wielkiej Brytanii Madeline Argy, 24-letnia influencerka, mówi o swoich zaburzeniach odżywiania, lęku i depresji. Te młode osoby podejmują więc działania wirtualnie, ale nie tylko. „Marine LB”, 26-letnia youtuberka, opowiada o swoim lęku nie tylko w mediach społecznościowych, ale także w rzeczywistości. Stworzyła kilka „bezpiecznych miejsc”, szczególnie podczas znanych wydarzeń, takich jak festiwal Lollapalooza. Te „bezpieczne miejsca są dla każdego, kto ma problem ze zdrowiem psychicznym podczas festiwalu i czuje potrzebę zrobienia sobie przerwy”, wyjaśniają twórcy festiwalu na Twitterze.

Tematy

Media społecznościowe zbyt często odzwierciedlają rzeczywistość. We Francji rząd opracowuje różne kampanie uświadamiające na temat nękania w szkołach poprzez konkretne działania (programy, interwencje). Jednak istnieje wiele treści na ten temat również wirtualnie. Na przykład francuska męska drużyna piłkarska stworzyła kampanię, która odniosła sukces nie ze względu na jej treść, ale na słabe wyniki zawodników, co doprowadziło do sytuacji powodujących wyśmiewanie kampanii. Jednak misja, której istotą jest dyseminacja, w pewnym sensie zadziałała, ponieważ więcej osób zostało zapoznanych z molestowaniem poprzez jego humorystyczny kontekst.

Innym popularnym tematem w mediach społecznościowych wydaje się być presja szkolna. Według Sud Ouest jest to główny czynnik lęku wśród francuskich nastolatków.

Ograniczenia

„Media społecznościowe są dalekie od doskonałości, a ich jakość wpływa na sposób podejmowania tematów.

Rzeczywiście, aby zwiększyć swoje zasięgi, platformy rozpowszechniają hasztagi. Zaburzenia zdrowia psychicznego i ich przyczyny są następnie wykorzystywane do promowania jakiegoś filmu lub estetyki życia, tak jak na przykład hasztag „toksyczna motywacja do nauki”.

Ponadto wiele filmów nie jest tworzonych przez profesjonalistów, co przyczynia się do rozpowszechniania fałszywych informacji, a w konsekwencji nieprawidłowej autodiagnozy. W przypadku tego systemu filtrów i algorytmów pojawia się kolejny problem: jeśli nie wykazujemy zainteresowania, nie widzimy treści i odwrotnie, możemy zostać przytłoczeni wszystkimi informacjami, a tym samym rozwinąć negatywny punkt spojrzenia na dane kwestie.

Okazuje się, żepPopulacja mężczyzn jest mniej dotknięta przez media społecznościowe. Według badania przeprowadzonego przez DREES, w 2023 r. 2000 młodych mężczyzn było hospitalizowanych z powodu samookaleczenia w porównaniu do 10 000 dziewcząt w tym samym wieku. Wyszukując frazę „zaburzenia psychiczne” na TikToku, można już zaobserwować różnicę w sposobie podejścia do tego tematu. Około 1 na 7 filmikow jest tworzonych przez mężczyzn.

Czy to oznacza, że chłopcy mniej odczuwają stany lękowe?

Cóż, nie do końca. Po prostu zauważamy odmienne zachowania między młodymi dziewczętami a chłopcami. Badanie przeprowadzone przez Place des Sciences wykazało, że zaburzenia zdrowia psychicznego wśród mężczyzn mają tendencję do wyrażania się poprzez „drażliwość, a nawet pewne napięcie lub agresywność w relacjach osobistych”. W rezultacie mają oni tendencję do spożywania większej ilości substancji uzależniających, aby uspokoić te napięcia, a tym samym są bardziej narażeni na uzależnienia. Ale ten aspekt jest mało wyjaśniony zarówno w prawdziwym życiu, jak i w mediach społecznościowych.

Podsumowując, pomimo oferowania chwytliwych i krótkich formatów, media społecznościowe pomijają złożoność tematu i niuanse, a ostatecznie nie docierają do tej części populacji, która najbardziej potrzebuje zwiększenia świadomości w zakresie zdrowia psychicznego.

Autorka artykułu: Alexis, 16 lat

Referencje

Hazo, J.-B., Pirard, P., Jollant, F., & Vuagnat, A. (2024). Hospitalisations pour geste auto-infligé : une progression inédite chez les adolescentes et les jeunes femmes en 2021 et 2022. DREES, Études et Résultats, (n° 1300). https://drees.solidarites-sante.gouv.fr/240516_ERHospiGestesAutoInfliges.

Sud Ouest. (2024, 30 janvier). Près d’un adolescent sur deux touché par l’anxiété, selon une nouvelle étude. https://www.sudouest.fr/sante/pres-d-un-adolescent-sur-deux-touche-par-l-anxiete-selon-une-nouvelle-etude-18360647.php?csnt=190c66738e6

ONU. (2021, 17 novembre). Santé mentale des adolescents. https://www.who.int/fr/news-room/fact-sheets/detail/adolescent-mental-health

Worms-Ehrminger, M. (2023, mars 4). Santé mentale des hommes : les garçons pleurent aussi. Place des Sciences. https://placedessciences.fr/blog/2023/03/04/les-garcons-pleurent/